Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie

Ból – jest nieprzyjemnym, subiektywnym doznaniem czuciowym i emocjonalnym powiązanym z rzeczywistym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek [definicja Międzynarodowego Stowarzyszenia Badań nad Bólem].

Nasz Szpital stara się stworzyć atmosferę i warunki bytowe przyjazne Małym Pacjentom. To sposób, by zniwelować strach i zminimalizować nieprzyjemne odczucia związane z hospitalizacją. W codziennej pracy, personel medyczny wypełnia swoje zadania, starając się nie sprawić swoim podopiecznym bólu. Niestety wielu schorzeniom, z powodu których dzieci są leczone w Naszym Szpitalu, towarzyszy cierpienie.

Aby skutecznie walczyć z bólem należy znać mechanizmy jego powstawania, umieć ocenić jego natężenie i wiedzieć jakie są metody jego uśmierzania.

Wychodząc na przeciw potrzebom Pacjenta, w Naszym Szpitalu powołano Zespół Leczenia Bólu dla dzieci. Wykwalifikowani specjaliści – lekarze i pielęgniarki, mający doświadczenie w ocenie i leczeniu bólu, szkolą pracowników medycznych całego Szpitala oraz wspierają go w budowaniu optymalnej strategii przeciwbólowej dla każdego podopiecznego.

Dzięki nieprzerwanej, 24 –godzinnej dostępności, członkowie Zespołu mogą aktywnie uczestniczyć w diagnostyce, ocenie i leczeniu bólu każdego cierpiącego dziecka hospitalizowanego w Naszym Szpitalu.

Codzienne wizyty Zespołu Leczenia Bólu w oddziałach zabiegowych pozwalają kontrolować ból pooperacyjny Pacjentów poddanych bolesnym procedurom terapeutycznym i diagnostycznym.

W systemie konsultacyjnym Zespół Leczenia Bólu aktywnie wspiera personel oddziałów szpitalnych oraz udziela pomocy w planowaniu terapii przeciwbólowych i rozwiązywaniu problemów w trudnych przypadkach klinicznych, gdy występują problemy z uzyskaniem optymalnej analgezji.

Dbając o wysoką jakość naszych usług medycznych, prosimy o wypełnienie anonimowej Ankiety Skuteczności Leczenia Przeciwbólowego. Państwa opinia pozwoli nam efektywniej walczyć z bólem u dzieci.

W Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym zalecane jest stosowane kilka rodzajów skal do oceny natężenia bólu, w zależności od wieku i możliwości poznawczych pacjenta:

Skala NRS (numerical rating scale) od 0-10, gdzie 0-brak bólu, 10-najsilniejszy ból, jaki można sobie wyobrazić. Pacjent określa natężenie bólu, wskazując cyfrę w przedziale 0-10.

Skala VAS (visual analogue scale). Pacjentowi pokazuje się linijkę 0-10 cm, na której jeden koniec określa brak bólu, a drugi koniec – ból ekstremalny. Zadaniem pacjenta jest umieszczenie suwaka lub wskazanie na skali miejsca, które odwzorowuje nasilenie bólu w danym momencie.

Skala bólu czytana z twarzy (Wong – Baker faces pain rating scale), to skala przedstawiająca 6 rysunków twarzy. Przedstawione twarze pokazują, jak silny może być ból. Badający punktuje wskazane twarze – 0, 2, 4, 6, 8 lub 10 punktów, licząc od lewej strony do prawej.

Skala FLACC ocenia 5 parametrów: ułożenie nóg, wyraz twarzy, aktywność, płacz, możliwość ukojenia. Po przypisaniu punktów do każdego parametru sumuje się liczbę punktów: 0 — oznacza, że nie boli wcale, 10— najsilniejszy ból 10.

Skala FLACC	0	1	2
Face – wyraz twarzy	Spokojna	Okresowo grymasy, marszczenie brwi, markotne, niezaiteresowane	Częste grymasy, zaciśnięte usta,drżąca bródka
Legs – ułożenie nóg	Swobodnie	Niespokojne, napięte	Kopie, podciąga
Activity – aktywność	Leży w pozycji normalnej	Wierci się, napięte	Wygina się, szarpie, sztywnieje
Cry – płacz	Brak	Popłakuje, jęczy, kwili	Płacze cały czas, łka lub krzyczy
Consolability-możliwość uspokojenia	Spokojne	Daje się uspokoić głaskaniem, mówieniem, przytulaniem,ale nadal niespokojne	Nie można utulić

Skale stosowane w oddziałach intensywnej terapii USDK:

Skala N-PASS (Neonatal Pain, Agitation, and Sedation Scale)

Ocena	Sedacja		Stan normalny	Ból/pobudzenie
Kryteria	-2	-1	0		1	2
PłaczNiepokój	Nie płacze nawet po bodźcu	Popłakuje, pojękuje po bodźcu bólowym	Normalny płacz, spokojny		Niespokojny, popłakuje, można utulić	Krzyczy, płacze bez przerwy, nie da się utulić
Zachowanie	Nie odpowiada na bodźce, brak ruchów samoistnych	Słaba odpowiedź na bodźce, rzadkie ruchy samoistne	Odpowiednie dla wieku		Niespokojny, wierci się, Często się budzi	Wygina się, kopie, czuwający, reakcja na minimalne bodźce
Buzia	Bez wyrazu	Niewielki grymas po bodźcach	Spokojna		Skrzywiona z bólu (okresowo)	Skrzywiona z bólu (ciągle)
Napięcie m. kończyn	Brak odruchu chwytnego, wiotkie	Słaby odruch chwytny, słabe napięcie mięśniowe	Dłonie i stopy rozluźnione, napięcie normalne		Okresowo zaciska piąstki, stópki, rozcapierza palce. Mięśnie ciała rozluźnione	Stale zaciśnięte piąstki, stópki, rozcapierzone palce. Mięśnie ciała napięte
Parametry fizjologiczne RR, HR, BO, SaO2	Brak zmian przy bodźcach. Hipowentylacja lub bezdechy	<10% odchylenia po bodźcach	Prawidłowe dla wieku		10-20% zmiana SaO2, 76-85% po bodźcach. Szybkie wyrównywanie	Zmiana >20% SaO2 po bodźcach, kłóci się z respiratorem

Skala N-PASS (Neonatal Pain, Agitation, and Sedation Scale)stosowana u noworodków i niemowląt od 24 tygodnia życia płodowego do 3 miesiąca życia. Stosowana również u dzieci sedowanych i sztucznie wentylowanych.

W skali oceniającej głębokość sedacji dziecko może uzyskać:

od -10 do -5 punktów – oznacza głęboką sedację,
-5 – -2 – lekką sedację.

Ujemna punktacja przy braku podaży opioidów lub leków sedacyjnych może wskazywać na zaburzenia neurologiczne lub sepse, lub dotyczyć reakcji skrajnych wcześniaków na przewlekły, powtarzający się ból. Podczas oceniania samego bólu, jeśli dziecko otrzyma więcej niż 3 punkty należy włączyć leczenie przeciwbólowe. Poziom sedacji nie musi być oceniany każdorazowo z oceną bólu

Skala COMFORT używana jest u dzieci sedowanych, najczęściej w OAiIT. Ocenia: poziom czuwania, nastrój, współpracę z respiratorem, poruszanie się, mimika twarzy, napięcie mięśni, średnie ciśnienie tętnicze i akcje serca.